Haruki Murakami is een mysterie. Waar miljoenen mensen wereldwijd zijn werk hebben gelezen, heeft maar een enkeling hem in levenden lijve ontmoet. Fans reizen langs de plekken in Japan waar Murakami ooit gewoond of gewerkt heeft, praten tegen katten in de overtuiging dat ze ooit wat terug zeggen of luisteren alleen nog naar muziek die Murakami in zijn boeken noemt. Murakami is geen auteur, maar een fenomeen. Een haast ongrijpbaar fenomeen. Deze week verschijnt Murakami’s nieuwe boek, Romanschrijver van beroep, waarin de lezer een klein kijkje krijgt in de gedachtewereld van dit fenomeen. Maar wat hij ook schrijft over zijn werkwijze of welk genre hij ook kiest, zijn fans blijven hem trouw als ware volgelingen.
De ongrijpbaarheid van Murakami
Nauwelijks interviews en nauwelijks publieke optredens: de ongrijpbaarheid van Haruki Murakami wordt in stand gehouden door het teruggetrokken leven dat hij leidt. Murakami’s dagen bestaan uit niet veel meer dan schrijven en hardlopen of zwemmen, om zijn lichamelijke conditie op peil te houden. Zou het zijn ijzeren discipline zijn die hem van schrijver in ‘halfgod’ veranderd heeft?
Sinds zijn doorbraak in Japan met Norwegian Wood in 1987, is hij zijn geboorteland ontvlucht en heeft Murakami in Griekenland, Italië en de Verenigde Staten gewoond. Niet lang nadat hij besloot zich volledig op het schrijven te storten, verkocht hij zijn jazzclub in Tokio met de naam Peter Cat. In het restaurant dat er sindsdien gevestigd is, komen literaire pelgrims om in de voetsporen van de auteur te treden. De Chinees-Nederlandse filmmaakster Yan Ting Yuen nam zelf een kijkje in het restaurant, voor haar documentaire Dinner with Murakami. In haar film onderzoekt ze wat Murakami’s boeken zo geliefd maken in Japan, maar ook ver daarbuiten. Ze nodigt de schrijver uit voor een etentje. Terwijl ze wacht op antwoord duikt ze in de surrealistische wereld van Murakami. Die bijzondere, magische wereld waar lezers wereldwijd verknocht aan raakten.
‘Murakami lezen is hallucineren’
Guy Doms, fervent lezer en Hebban-recensent, raakte begeesterd door Murakami sinds hij in 2007 Norwegian Woodlas. “Ik kreeg het boek van mijn dochter. ‘Dit móet je lezen’, zei ze. Ik ben een brave vader en heb dat ook gedaan, maar het boek heeft ze niet meer teruggekregen.” Doms stortte zich vervolgens op andere boeken van de Japanse auteur. “Ik vond het zodanig intrigerend. Ik raakte verknocht. Het is bewonderenswaardig hoe die man met zijn metaforen, met zijn surreële werelden, met zijn magisch realisme, een mens kan betoveren.”
Ondanks de magie, is Murakami heel toegankelijk. “De steeds terugkerende elementen zijn een belangrijke factor”, vertelt Doms. “Muziek, koken, drank. Sprekende katten, vissen die uit de lucht vallen. Als je een boek van Murakami openslaat wil je blijven lezen: zijn boeken hebben een complexe diepgang en zijn tegelijkertijd heel toegankelijk. Je kunt erover blijven nadenken, erover blijven fantaseren, dingen zoeken die er niet zijn. Murakami lezen is hallucineren.”
Op de vraag welk boek van Murakami Doms favoriet is, noemt hij bijna het halve oeuvre van de schrijver. “Mijn recensies van Murakami-boeken variëren altijd tussen de vier en vijf sterren. Ik was verknocht aan Norwegian Wood, maar ik vond De opwindvogelkronieken ook heel sterk. In de trilogie 1q84 is hij ook meesterlijk aan het werk geweest, al vond ik zijn laatste dikke pil De Moord op Commendatore ook weer zalig.” Oftewel, eens Murakami-fan, altijd Murakami fan. “Er is geen weg meer terug.”