Achtergrond, Hebban.nl

Het luisterboek: van ondergeschoven kind tot succesformule

Volgende week start de Week van het Luisterboek. Sinds Hebban de campagneweek heeft geadopteerd is het luisterboek sterk in opkomst. Behoed het luisterboek de boekenmarkt van de ondergang? Switchen we massaal van papier naar audio? Luisteren we liever dan we lezen? Ofwel, is het luisterboek het ei van Columbus voor de boekenmarkt? Hebban.nl dook in de wereld achter het luisterboek: hoe wordt zo’n luisterboek gemaakt, kun je beter streamen of kopen en welke boeken móet je gehoord hebben? 

The making of…

Dat een luisterboek maken meer is dan een kwestie van inspreken, zal niemand verrassen. Maar dat een uur audio zes uur kost om te maken, doet dat misschien wel. Voorbereiden, inspreken, naluisteren, editen, corrigeren, administratie: er komt nogal wat kijken bij het maken van een luisterboek. “Het begint bij de uitgeverij, die besloten heeft dat ze een luisterboek willen van een bepaalde titel”, vertelt Anouk Boelsma, van Thinium Audioboekproducties. “Wij krijgen dan een drukproef van het boek, waarmee we op zoek gaan naar een geschikte voorlezer. Soms wil de uitgeverij dat de auteur zelf het boek voorleest of een bekende Nederlander. Auteurs als Arthur Japin of Adriaan van Dis moet je gewoon hun eigen boeken laten voorlezen. Als de uitgever geen specifiek persoon wil, stellen wij drie geschikte kandidaten voor waar de uitgever uit kiest.”   

Vervolgens gaat de voorlezer het boek lezen en zich voorbereiden. “Stel dat een verhaal zich in Engeland afspeelt, dan spreken we Daniel op zijn Engels uit in plaats van op z’n Nederlands”, legt Boelsma uit. “De ingesproken versie wordt door drie verschillende mensen nageluisterd. We controleren of Daniel consequent op zijn Engels is uitgesproken, of nergens de klemtoon raar gelegd wordt, of de versie precies klopt met de tekst, of de pauzes op de juiste momenten vallen. Dat editen is nog een heleboel werk.”

Kwaliteit gegarandeerd

Dan heb je de perfecte stem gevonden en is er uren ingesproken in de studio, wat doet de uitgever zelf eigenlijk om de kwaliteit te garanderen? “Om te beginnen werken we alleen samen met studio’s die zichzelf bewezen hebben”, zegt Esther van Dijk, uitgever Audio bij Singel Uitgeverijen. “Als de auteur zelf wil voorlezen, zorgen we er altijd voor dat diegene goed weet waar zij of hij aan begint. Het is namelijk een intensief proces, dat veel tijd en energie kost. Sommige auteurs onderschatten dat. Als de auteur niet zelf voorleest, betrekken we die wel altijd bij de keuze voor de voorlezer. En natuurlijk luisteren we zelf het hele boek nog na.”   

De technische kwaliteitsgarantie ligt bij de studio, benadrukt Van Dijk, maar als uitgever probeert ze wel haar stempel te drukken op het luisterboek. “We kijken bijvoorbeeld welke bijzondere stemmen we kunnen vinden in ons eigen netwerk, zodat we ons kunnen onderscheiden. Ook kijken we naar elementen die we kunnen toevoegen aan een audioboek, die in een papieren boek of e-book niet kunnen. Zo is Johann Sebastian Bach, het boek van Maarten ’t Hartover zijn liefde voor de componist, opgeluisterd met fragmenten. Het luisterboek bevat stukken uit cantates, uitgevoerd door het Amsterdam Baroque Orchestra & Choir.”   

Muziek en geluiden laten componeren, is een ander onderscheidend element. “Binnenkort verschijnt Nerds! van Emilio Guzman en Thijs van Domburg”, zegt Van Dijk. “Dat gaat over alle aspecten van fandom van fantasy, superhelden en sciencefiction. Voor het audioboek hebben we daar muziek bij laten componeren en er zitten toepasselijke geluiden doorheen, bijvoorbeeld van het opstarten van je computer. Op die manier proberen we echt een extra dimensie te geven aan een luisterboek.”   

Onderscheiden van de rest  

Je proberen te onderscheiden van de rest, is niet iets wat alleen uitgevers doen bij individuele audioboeken. Ook aanbieders proberen zich te onderscheiden van andere. Zo is streamingdienst van audio- en e-boeken Storytel begonnen met ‘Originals’, luistercontent die geen enkele andere aanbieder heeft. “De Originals komen niet in de plaats van bestaande titels, maar het is een belangrijke service die ernaast komt”, zegt Robbert Hak, hoofd van Storytel Original. “Van de ene kant willen we nieuwe abonnees werven met de Originals, maar we hopen natuurlijk ook dat het huidige abonnees aanspreekt.”   

Het grootste verschil is dat deze audiobooks van meet af aan met het oog op audio gemaakt zijn, waardoor je een compleet nieuwe luisterervaring krijgt. “Deze Originals zijn primair geschikt om te luisteren”, zegt Hak. “Over het algemeen zijn afleveringen korter en is de inhoud toegankelijk. Door de laagdrempeligheid, zijn deze titels ook voor een onervaren boekenluisteraar geschikt. Binnenkort verschijnt bijvoorbeeld de serie Dit is hoe je doodgaat bij Storytel, geschreven door Daan Windhorst en voorgelezen door Georgina Verbaan. Dat is een spectaculaire audioserie, compleet met eigen soundscape.” 

Lees het hele artikel op Hebban.nl