Decennialang kampten boeren op het Indonesische eiland Bali met een probleem: de vruchten van hun cacaobomen bedierven nog voordat ze geplukt konden worden. De mysterieuze kwaal drukte jarenlang de omvang én kwaliteit van de oogst, waarop boeren besloten hun cacao links te laten liggen en zich te focussen op andere gewassen. De oplossing kwam uit onverwachte hoek.
Als opgepoetst koper glinstert de rozerode cacaoboon in de opkomende zon, die halverwege de hemel boven de rijstvelden hangt. Schuin achter de rozerode boon hangt zijn gele broertje, iets kleiner en verscholen, alsof hij beschutting zoekt voor een onheilspellende dreiging uit de grote, boze buitenwereld. Ik stap van de verharde weg af en loop het zandpad op, om de vruchten van dichtbij te bekijken. De schil is wat rimpelig, de groeven zijn diep en de kleuren ongelijk. Er hangen enkele bijna rijpe vruchten, de kleinste niet groter dan een duim. Berly, de wandelgids van Sanak Retreat, een kleinschalig resort in de buurt van Gobleg, in het noorden van Bali, plukt een vrucht en breekt hem in tweeën. Het witte vruchtvlees schittert in de zon, al lijken sommige plekjes wat grijs. Ik pak een plakkerige boon, stop hem in mijn mond en sabbel het zoete vruchtvlees los terwijl ik verder wandel door de ‘groentetuin’. De cacaobomen staan meters uit elkaar; afgewisseld met verschillende andere gewassen. Kousenband, pepers, papaja, drakenvruchten en aan de rand van het land hoge kruidnagelbomen: het is een kleurrijke, diverse bedoening in deze tuin.
Een eindje verderop zit mevrouw Guru Nember, aan wiens familie het land toebehoort, op de veranda van een boerenhut. Ze is druk in de weer met dunne stroken bamboe: de ene reep verdwijnt onder de andere en weer terug. Nog voordat ik met mijn ogen geknipperd heb, is een matje van bamboe ontstaan. Samen met een buurvrouw weeft ze mandjes voor Sipatan, een Balinees-Hindoeïstische huwelijksceremonie voor jonge stellen die voor het huwelijk onbedoeld in verwachting zijn geraakt. Al tientallen mandjes met bloemen en decoraties zijn voorbereid: niet alleen voor de twee vrouwen zelf, maar voor iedereen die de bloemenmandjes nodig heeft om tijdens de ceremonie te offeren aan de goden.
“Op Bali wordt nauwelijks aan monocultuur gedaan”, legt Berly uit, wijzend op de diversiteit. Op het verzoek om een cacaoplantage in de buurt te bezoeken, wandelt hij naar het land van de familie Nember waar enkele cacaobomen staan tussen de andere gewassen. “Van oudsher verbouwen boeren meerdere soorten gewassen, om de risico’s te spreiden”, vertaalt hij de woorden van mevrouw Nember. “Je weet immers maar nooit wat er mis kan gaan.”
Lees het hele artikel in KoffieTCacao Magazine #27!